Θεωρούμε απαραίτητο για τους ιατρούς όλων των ειδικοτήτων – αλλά ιδιαίτερα για τους Λοιμωξιολόγους – να προωθούν και να εφαρμόζουν οι ίδιοι την ορθή χρήση των αντιβιοτικών.

  Τα αντιβιοτικά είναι φάρμακα και ως τέτοια πρέπει να λαμβάνονται μόνο όταν είναι απαραίτητο. Η αναίτια λήψη οποιουδήποτε φαρμάκου έχει ποικίλες επιπτώσεις (σοβαρές παρενέργειες, αλληλεπιδράσεις φαρμάκων, αλλεργίες, κόστος κ.α). Σε αντίθεση όμως με τα άλλα φάρμακα των οποίων οι ανεπιθύμητες ενέργειες αφορούν μόνο το πρόσωπο που τα λαμβάνει, η συχνή και αναίτια λήψη αντιβιοτικών έχει σοβαρές επιπτώσεις στη κοινότητα, σε όλους μας, τελικά στο ίδιο το οικοσύστημα.

  Στην Ελλάδα, η χρόνια υπερκατανάλωση αντιβιοτικών στην κοινότητα – χωρίς συνταγή ιατρού αλλά συχνά δυστυχώς και με ευθύνη των ιατρών – και η αλόγιστη χρήση αντιβιοτικών στα νοσοκομεία έχει οδηγήσει σε φαινόμενα όπως:

    Απλές λοιμώξεις της κοινότητας π.χ ουρολοιμώξεις, μπορεί να προκαλούνται από βακτήρια με προχωρημένους μηχανισμούς αντοχής που παλιότερα συναντούσαμε μόνο στα νοσοκομεία (όπως κολοβακτηρίδιο που παράγει ευρέως φάσματος β-λακταμάση ESBL).
    Αντιβιοτικά όπως οι μακρολίδες (τα γνωστά Klaricid, Zithromax) που θα μπορούσαν να αποτελούν χρήσιμες εναλλακτικές επιλογές σε λοιμώξεις του ανωτέρου ή κατωτέρου αναπνευστικού, έχουν ουσιαστικά αχρηστευθεί λόγω της υπερβολικής χρήσης των.  Ο πνευμονιόκοκκος (αίτιο της πνευμονίας) και ο πυογόνος στρεπτόκοκκος (αίτιο της αμυγδαλίτιδας) έχουν πια αντοχή σε αυτά τα αντιβιοτικά.
    Η αντοχή των νοσοκομειακών στελεχών βακτηρίων σε ευρέος φάσματος ενέσιμα αντιβιοτικά βαίνει επιδεινούμενη και καθιστά προβληματική την αντιμετώπιση των νοσοκομειακών λοιμώξεων.

Μερικοί απλοί τρόποι ώστε να αποφεύγεται η άσκοπη χρήση αντιβιοτικών είναι:

    1.Μην ξεκινάτε αντιβιοτικά για απλές λοιμώξεις του ανωτέρου αναπνευστικού με καταρροή – βήχα – δέκατα (δηλαδή θερμοκρασία <38 C). Πρόκειται για ιώσεις και η λήψη αντιβίωσης δεν θα επισπεύσει την ίαση.
     2.Μην παίρνετε αντιβιοτικά χωρίς να εξεταστείτε πρώτα από τον ιατρό σας.
    3.Νεότερα ισχυρά αντιβιοτικά όπως οι κινολόνες (Ciproxin, Norocin, Avelox) είναι πολύτιμα για τη καταπολέμηση δύσκολων λοιμώξεων. Καλό είναι να χρησιμοποιούνται μόνο με συνταγή ιατρού. Ειδικά η σιπροφλοξασίνη (Ciproxin) δεν πρέπει να χρησιμοποιείται στις απλές κυστίτιδες των γυναικών παρά μόνο στις πυελονεφρίτιδες όταν συνυπάρχει πυρετός.
     4.Κάθε πυρετός δεν οφείλεται σε μικροβιακή λοίμωξη. Στις περισσότερες περιπτώσεις μπορεί κανείς να περιμένει 2-3 ημέρες, διάστημα μετά το οποίο οι συνήθεις ιώσεις υποχωρούν.
    5.Αν εμφανίζετε συμπτώματα γρίπης (υψηλός πυρετός, κακουχία, μυαλγίες, κεφαλαλγία) η έναρξη αντιβίωσης δεν θα βοηθήσει, αντίθετα μπορεί να βοηθήσει η άμεση έναρξη αντιϊκής αγωγής (Tamiflu).
     6.Οι μακρολίδες (Klaricid, Zithromax) έχουν χάσει εν πολλοίς τη δραστικότητα τους. Η λήψη τους τις περισσότερες φορές δεν ωφελεί.
    7.Εφόσον λαμβάνετε αντιβίωση, ακολουθήστε τις οδηγίες του ιατρού σας για το πότε να τη διακόψετε. Η παράταση της αγωγής με αντιβιοτικά μπορεί να βλάψει (παρενέργειες, ανάπτυξη αντοχής) χωρίς κανένα περαιτέρω όφελος στη λοίμωξη για την οποία δόθηκε.
    8.Η ασυμπτωματική βακτηριουρία (δηλαδή η εύρεση μικροβίου στη καλλιέργεια ούρων) όταν δεν υπάρχουν συμπτώματα (όπως πόνος στην ούρηση) και πυρετός,  δεν αποτελεί λόγο λήψης αντιβιοτικών. Πολύ συχνά το μικρόβιο επιστρέφει μετά το πέρας της αγωγής. Αυτή η κατάσταση είναι συχνή σε ηλικιωμένες γυναίκες με σακχαρώδη διαβήτη, νεότερες γυναίκες με υποτροπιάζουσες κυστίτιδες και άνδρες με χρόνια προστατίτιδα. Όταν υπάρχουν συμπτώματα (πόνος στην ούρηση, κάψιμο, τσούξιμο) πρέπει να χορηγείται αγωγή, ενίοτε δε και μακροχρόνια χημειοπροφύλαξη. Στις άλλες περιπτώσεις δεν συνιστάται αντιμικροβιακή αγωγή.
    9.Εναπόκειται στον ιατρό, όταν επιλέξει να χορηγήσει αντιβιοτικό, να δώσει το λιγότερο προωθημένο ή παλαιότερο αντιβιοτικό που έχει ένδειξη για τη συγκεκριμένη λοίμωξη. Ακόμα κι αν χορηγήσει στην αρχή προωθημένο αντιβιοτικό, μπορεί να το αλλάξει αργότερα ανάλογα με τη κλινική πορεία του ασθενή, τα εργαστηριακά ευρήματα και τα αποτελέσματα των καλλιεργειών. Αυτή η αρχή έχει εφαρμογή για όλες τις λοιμώξεις είτε θεραπεύονται εντός είτε εκτός του νοσοκομείου.