Οι λοιμώξεις του αναπνευστικού είναι οι συνηθέστερες λοιμώξεις της κοινότητας. Προσβάλλουν τόσο υγιείς ενήλικες και παιδιά όσο και ηλικιωμένους ασθενείς με συννοσηρότητες.

Το κλινικό εύρος είναι τεράστιο και ποικίλλει από το απλό κρυολόγημα που οφείλεται σε ιό και αυτοϊάται μέχρι τη βακτηριακή πνευμονία που μπορεί να χρειαστεί νοσηλεία και να θέσει σε κίνδυνο ασθενείς με προϋπάρχοντα νοσήματα. Διακρίνονται αδρά σε λοιμώξεις του ανωτέρου ή κατωτέρου αναπνευστικού.

ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ ΑΝΩΤΕΡΟΥ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟΥ

1. Ρινοφαρυγγίτιδα
     Πρόκειται για το κοινό κρυολόγημα, που εκδηλώνεται με δεκατική πυρετική κίνηση, κακουχία, ρινική καταρροή, κυνάγχη και βήχα. Οφείλεται σε ρινοϊούς, κορόνα – ιούς, αδενοϊούς κ.ά. Διαρκεί συνολικά λιγότερο από μία εβδομάδα. Η αγωγή είναι συμπτωματική (αντιπυρετικά, αποσυμφορητικά) καθώς δεν υπάρχει ειδική θεραπεία. Επιπλοκές του κοινού κρυολογήματος είναι η παραρρινοκολπίτιδα και η ωτίτιδα.
2. Παραρρινοκολπίτιδα
     Είναι συνήθως επιπλοκή μιας απλής ρινίτιδας όταν η φλεγμονή επεκτείνεται προς τα ιγμόρεια άντρα ή τους μετωπιαίους κόλπους. Η παραρρινοκολπίτιδα εκδηλώνεται με ρινική συμφόρηση – καταρροή – παχύρρευστες ρινικές εκκρίσεις, άλγος προσώπου και πυρετό. Και αυτή είναι συνήθως ιογενής, εντούτοις μπορεί να επιπλακεί από μικροβιακή επιλοίμωξη: πνευμονιόκοκκος (Streptococcus pneumonia), Moraxella catarrhalis, Haemophilus influenzae και αναερόβια βακτήρια απαντούν στις λοιμώξεις αυτές. 
    
     Η διάγνωση είναι κλινική. Όταν υπάρχει η υποψία αποστήματος (συλλογή πύου στους κόλπους) ενδείκνυται η αξονική τομογραφία σπλαγχνικού κρανίου. Η θεραπεία είναι συνήθως συμπτωματική (αποσυμφορητικά, ρινικά spray με  κορτικοειδή, ρινικές πλύσεις με αλατόνερο). Όταν όμως τα συμπτώματα παρατείνονται πέραν της εβδομάδος και συνυπάρχουν πόνος στο ήμισυ του προσώπου και πυρετός >38C και δύσοσμες παχύρρευστες ρινικές εκκρίσεις είναι πιθανή η μικροβιακή λοίμωξη. Τότε πια συνιστάται η αντιμικροβιακή αγωγή από του στόματος για 7 – 14 ημέρες.
3. Αμυγδαλίτιδα
     Πρόκειται για λοίμωξη των αμυγδαλών – φάρυγγα. Οι αμυγδαλές είναι λεμφικός ιστός. Η αμυγδαλίτιδα είναι συνηθέστερη στα παιδιά – εφήβους – νέους ενήλικες. Εκδηλώνεται με υψηλό πυρετό, πόνο στο φάρυγγα – δυσκαταποσία και απουσία βήχα. Επιπλοκές της αμυγδαλίτιδας είναι το φαρυγγικό απόστημα (τοπική επέκταση της λοίμωξης, αντιμετωπίζεται χειρουργικά) και ο ρευματικός πυρετός (προσβολή βαλβίδων καρδιάς, τείνει να εκλείψει). Οφείλεται στις περισσότερες περιπτώσεις στο Streptococcus pyogenes (GAS).
   
     Διαγιγνώσκεται κλινικά με τη παρουσία εξιδρώματος στις αμυγδαλές, με τραχηλική λεμφαδενοπάθεια και απουσία βήχα. Στους ενήλικες η διάγνωση στρεπτοκοκκικής αμυγδαλίτιδας επιβεβαιώνεται με Strep test ή καλλιέργεια φαρυγγικού επιχρίσματος. Η θεραπεία συνιστάται σε πενικιλλίνη ή παράγωγο της και διαρκεί 10 ημέρες.
4. Ωτίτιδα
   
   Οι ωτίτιδες διακρίνονται σε:
   
   - Εξωτερική: αφορά τον έξω ακουστικό πόρο. Εκδηλώνεται με οξύ άλγος ωτός – πτερυγίου χωρίς πυρετό. Σχετίζεται με τη κολύμβηση σε μολυσμένο νερό και οφείλεται σε πολλά διαφορετικά βακτήρια με σημαντικότερο τη ψευδομονάδα (P.aeruginosa).
   - Μέση: αφορά το μέσο ούς, προς τα έσω του τυμπάνου. Χαρακτηρίζεται από συλλογή υγρού στο χώρο αυτό. Εκδηλώνεται με πυρετό, ωταλγία, βαρηκοΐα. Η μέση ωτίτις μπορεί να είναι ορώδης (ιογενής) ή πυώδης (βακτηριακή). Η διάκριση τους γίνεται κλινικά με την ωτοσκόπηση.
   - Εσωτερική (ή λαβυρινθίτιδα).
   

ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ ΚΑΤΩΤΕΡΟΥ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟΥ

1. Πνευμονία
   
     Ως πνευμονία ορίζεται εκείνη η λοίμωξη του αναπνευστικού που συνοδεύεται από πύκνωση (ακτινοσκιερή βλάβη ή σκίαση ή θολερότητα) στην απλή ακτινογραφία ή στην αξονική τομογραφία θώρακος. Είναι η σοβαρότερη λοίμωξη του αναπνευστικού, αφορά σε φλεγμονή του πνευμονικού παρεγχύματος από λοίμωξη που αποκτάται είτε αερογενώς μέσω σταγονιδίων, είτε από βακτήρια του στοματοφάρυγγα, είτε καταλήγει στον πνεύμονα αιματογενώς μέσω της κυκλοφορίας από άλλη εστία.
   
     Η πνευμονία μπορεί να επιπλέξει τη πορεία γρίπης, κοινού κρυολογήματος ή άλλης λοίμωξης ανωτέρου αναπνευστικού, ή οξείας βρογχίτιδας. Δεν εμφανίζει εποχική κατανομή. Μπορεί να προσβάλει ασθενείς όλων των ηλικιών, από υγιείς νέους ενήλικες έως ηλικιωμένους ασθενείς με συννοσηρότητες. Από τους τελευταίους, ασθενείς με Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια, Καρδιακή ανεπάρκεια και Σακχαρώδη Διαβήτη βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο να νοσήσουν από σοβαρή πνευμονία που χρειάζεται νοσηλεία.
   
     Προκαλείται από διάφορα παθογόνα. Συχνότερο αίτιο είναι τα βακτήρια, και από αυτά οι μισές περιπτώσεις οφείλονται στον πνευμονιόκοκκο (Streptococcus pneumoniae). Ακολουθούν ο Haemophilus Influenzae, τα Chlamydia Pneumoniae και το Mycoplasma pneumoniae, η Legionella pneumophila, η Moraxella Catarrhalis, o Staphylococcus aureus και τα gram – αρνητικά βακτήρια (Klebsiella, Pseudomonas). Oι ιοί προκαλούν περίπου το ένα τρίτο των πνευμονιών. Πρόκειται για τους ιούς γρίπης, ρινοϊούς, κοροναϊούς, αδενοϊούς, αναπνευστικό συγκυτιακό ιό.
   
     H διάγνωση πνευμονίας τίθεται με την απλή ακτινογραφία θώρακος ή αν χρειαστεί με αξονική τομογραφία. Αντιμετωπίζεται με αντιμικροβιακή αγωγή για μία εβδομάδα, από του στόματος στο σπίτι ή ενδοφλεβίως στο νοσοκομείο. Η απόφαση για αντιμετώπιση στο σπίτι ή νοσηλεία στο νοσοκομείο εξαρτάται από τη κλινική εικόνα του ασθενή (αναπνευστική ανεπάρκεια ή όχι, σταθερή αρτηριακή πίεση ή όχι, δύσπνοια, ηλικία) και την ύπαρξη ή όχι συνοδών νοσημάτων.
   
   
   
2. Βρογχίτιδα
   
      Η οξεία βρογχίτιδα εκδηλώνεται με χαμηλό συνήθως πυρετό, βήχα και συριγμό στην αναπνοή (wheezing ή «γατάκια»).
   Στη συντριπτική πλειοψηφία είναι ιογενής, συνεπώς δεν χρειάζονται αντιβιοτικά παρά μόνο βρογχοδιασταλτικά (inhalers).
   
     Αντίθετα η παρόξυνση της χρόνιας βρογχίτιδας είναι συχνά μικροβιακής αιτιολογίας και χρήζει αντιμικροβιακής αγωγής για 5-7 ημέρες. Αυτή εκδηλώνεται ως αυξημένη απόχρεμψη, δύσπνοια και πυρετός σε ασθενή με γνωστή Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια